Τα δάση μας κινδυνεύουν
Ο άνθρωπος στάθηκε ανέκαθεν απέναντι στα δάση φίλος και εχθρός, προστάτης και εκμεταλλευτής.
Ο άνθρωπος με αφορμή διάφορες ανάγκες ή από άλλες αιτίες, με τις διάφορες καταστρεπτικές του επεμβάσεις υποβάθμιζε και περιόριζε συνεχώς τα δάση.
Η φύση όμως αντιστέκεται. Τα δάση αγωνίζονται να διατηρηθούν και ο αγώνας συνεχίζεται.
Ο κίνδυνος καταστροφής των δασών μας συνεχίζεται κυρίως από τις πυρκαγιές.
Κάθε καλοκαίρι χιλιάδες στρέμματα πολύτιμων δασών μας καίγονται.
Μόνο κατά την τελευταία δεκαετία είχαμε:
ΔΑΣΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ ΠΟΥ ΚΑΗΚΕ
(σε στρέμματα)
ΕΤOΣ
ΑΡΙΘΜOΣ
ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
ΔΑΣOΣ
ΛOΙΠΕΣ ΔΑΣΙΚΕΣ
ΕΚΤΑΣΕΙΣ
1993
2.406
242.000
298.492
1994
1.954
233.924
292.109
1995
1.493
90.347
101.420
1996
1.527
81.114
148.786
1997
2.273
161.193
186.620
1998
1.842
460.770
468.240
1999
1.486
47.730
35.160
2000
2.581
676.170
726.503
2001
2.658
84.227
99.196
2002
1.400
8.866
34.499
2003
1.425
9.604
23.022
Αιτίες των πυρκαγιών
Οι περισσότερες πυρκαγιές στα δάση προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες και απ’ αυτές, ίσως οι πιο πολλές, από αμέλεια.
Οι πιο πολλές πυρκαγιές από αμέλεια οφείλονται σε:
Πέταμα αναμμένων τσιγάρων και σπίρτων
¶ναμμα απρόσεκτα και εγκατάλειψη εστιών φωτιάς μέσα ή κοντά σε δάση.
Καθάρισμα χωραφιών (κάψιμο καλαμιών, χόρτων κ.λπ.).
Κάψιμο βοσκοτόπων
Κάψιμο σκουπιδιών
Σπινθήρες μηχανημάτων
κλπ.

Συνέπειες των πυρκαγιών

 Πυρκαγιά σημαίνει καταστροφή.
Όταν όμως ένα δάσος καταστρέφεται έχουμε τεράστιες, ανεπανόρθωτες, ανυπολόγιστες συνέπειες στο περιβάλλον, στην οικονομία, στη ζωή μας.
Υποβαθμίζεται γενικά το περιβάλλον , οι οικολογικές συνθήκες χειροτερεύουν και μπορούν να κάνουν δύσκολη τη δημιουργία και πάλι δασών και να επιφέρουν ανεπανόρθωτη και επικίνδυνη διατάραξη της βιολογικής ισορροπίας.
Εγκαταλείπονται τα εδάφη στη διαβρωτική δράση των βροχών και στον κίνδυνο να παρασυρθούν προς τη θάλασσα.
Δημιουργούνται χείμαρροι και ενισχύονται οι πλημμύρες.
Μειώνεται η δυνατότητα των εδαφών να συγκρατήσουν τα νερά των βροχών και να εμπλουτίσουν τα υπόγεια νερά, τις πηγές και τα ποτάμια, με αποτέλεσμα τη λειψυδρία.
Στερούμαστε την πολύτιμη ξυλεία και τα άλλα δασικά προϊόντα για πολλά χρόνια, μέχρι να ξαναγίνει - αν ξαναγίνει - το δάσος όπως ήταν πριν καεί.
Δημιουργούνται διάφορα προβλήματα κοινωνικά, υγείας, εργασίας, αναψυχής κλπ.
Επιβαρύνεται η οικονομία με τις τεράστιες δαπάνες κατάσβεσης και τις ανυπολόγιστες επίσης δαπάνες που απαιτούνται για την αποκατάσταση των ζημιών - όσων είναι δυνατές.

Πρόληψη των πυρκαγιών

 Ασφαλώς η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του μεγάλου κινδύνου που απειλεί τα δάση μας - των πυρκαγιών.
Η πρόληψη των πυρκαγιών όμως συνδέεται με τις αιτίες που τις προκαλούν και βέβαια η αποφυγή τους αφορά στον καθένα.
Είναι ανάγκη λοιπόν πέρα από τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνει η Πολιτεία, ο καθένας να προσπαθεί ώστε να μη γίνει ποτέ πρόξενος πυρκαγιάς.
Πιο συγκεκριμένα, με τις υποχρεώσεις που ορίζονται από τη σχετική νομοθεσία για τις δασικές πυρκαγιές θα πρέπει κυρίως:

Να μην ανάβει ή να διατηρεί φωτιά για οποιοδήποτε σκοπό στο ύπαιθρο και μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις ή πλησίον τους και μέχρι απόσταση τριακοσίων μέτρων.

Να μην πετά αναμμένα τσιγάρα μέσα στα δάση και στις δασικές εκτάσεις.
Να μην καίει αγρούς ή αγροτικές εκτάσεις ή χορτολιβαδικά εδάφη όταν βρίσκονται μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις ή κοντά τους και μέχρις απόστασης τριακοσίων μέτρων κλπ. Γενικά δεν πρέπει να γίνεται χρήση της φωτιάς στο ύπαιθρο.
Να μην τοποθετεί ή να εγκαταλείπει εύφλεκτες ύλες, άχρηστα είδη και απορρίμματα μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις και μέχρις απόστασης τριακοσίων μέτρων.

Όταν είσαι στο δάσος να θυμάσαι:

Μια σπίθα φωτιάς μπορεί να φέρει την καταστροφή.


Το πέταμα αναμμένου τσιγάρου ή το απρόσεκτο άναμμα φωτιάς μπορεί να γίνουν αιτία πυρκαγιάς.

Έχεις υποχρέωση να εμποδίσεις κάθε ενέργεια που μπορεί να γίνει αιτία πυρκαγιάς.

Με λίγη προσοχή μπορούμε να σώσουμε τα δάση από την καταστροφή.

Κατάσβεση των πυρκαγιών

 Μπροστά σε μια πυρκαγιά δεν πρέπει να στεκόμαστε αδιάφοροι, διότι έτσι γινόμαστε συνυπαίτιοι της καταστροφής.
Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι έχει τεράστια σημασία η επέμβαση για την κατάσβεση να γίνει όσο το δυνατόν πιο σύντομα, προτού η φωτιά επεκταθεί, προτού να είναι αργά.
Η προσπάθεια για την αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς θα είναι τόσο αποτελεσματικότερη όσο πιο γρήγορα βρεθούμε κοντά στη φωτιά - όσο πιο έγκαιρα γίνει η επέμβαση για την κατάσβεση.

O πιο απλός τρόπος για να σβήσουμε τη φωτιά είναι να χρησιμοποιήσουμε κλαδιά με τα οποία χτυπάμε τις φλόγες στη βάση τους - στη ρίζα τους.
Ακόμα μπορούμε να ρίξουμε χώμα ή νερό αν υπάρχει, άλλα αντικείμενα (π.χ. ρούχα) ή ν' ανοίξουμε και αντιπυρικές ζώνες μπροστά ή λοξά στο μέτωπο της φωτιάς - προς την κατεύθυνση που προχωράει η φωτιά.
Θα πρέπει να χτυπάμε τη φωτιά κατά μέτωπο, αν μας το επιτρέπουν οι φλόγες και ο καπνός να πλησιάσουμε. Διαφορετικά τη χτυπάμε από τα πλάγια προχωρώντας προς το μέτωπο. Παράλληλα προσέχουμε να μην αφήνουμε τυχόν μεμονωμένες εστίες που μπορούν να εξελιχθούν επικίνδυνα, χωρίς να τις σβήσουμε τελείως.
Αν στο μεταξύ έχουν έρθει οι αρμόδιες υπηρεσίες Δασοπυρόσβεσης (όπως Πυροσβεστική Υπηρεσία, Πυροσβεστικά αεροπλάνα, Στρατός κλπ.) δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τη φωτιά, διότι η βοήθεια όλων μέχρι το τελικό σβήσιμο είναι πολύτιμη.
Αλλά και μετά την κατάσβεση και προτού εγκαταλείψουμε τον τόπο της φωτιάς πρέπει να ελέγξουμε καλά όλη την περιοχή και προπαντός το όριο της καμένης έκτασης για τυχόν εστίες που πολλές φορές δε φαίνονται από μακριά, ώστε ν' αποφύγουμε τον κίνδυνο της αναζωπύρωσης και μιας νέας πυρκαγιάς.
Είναι λοιπόν φανερό πως για ν' αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά οι πυρκαγιές είναι απαραίτητο, στην προσπάθεια του Κράτους, να προστεθεί και η συμμετοχή όλων
Μπορείς και πρέπει να βοηθήσεις, για να σωθούν τα δάση από την καταστροφή
Όταν δεις φωτιά σε δάσος έχεις υποχρέωση:

 Να μη φύγεις αδιαφορώντας, γιατί γίνεσαι συνυπαίτιος.
Να προσπαθήσεις να τη σβήσεις προτού επεκταθεί (με κλαδιά, χώμα κλπ.).
Να ειδοποιήσεις και άλλους να βοηθήσουν στην κατάσβεση, αν δεν μπορείς μόνος σου.
Να μην απομακρυνθείς αν δε σβήσει τελείως η φωτιά.
Να ειδοποιήσεις το Κέντρο Δασοπυρόσβεσης στο τηλ. 199 και να βοηθήσεις στο έργο της.


Μετά την πυρκαγιά


Βοήθησε στην προστασία των δασών για ένα καλύτερο σήμερα - για ένα ελπιδοφόρο αύριο

Η δασική έκταση που κάηκε κηρύσσεται υποχρεωτικά αναδασωτέα, από τη Δασική Υπηρεσία, σύμφωνα με το σύνταγμα και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για κανένα άλλο σκοπό.
Ξεχωριστή προσπάθεια καταβάλλεται για τον περιορισμό γενικά των συνεπειών, την αποκατάσταση των καταστροφών, την ενίσχυση των ζημιωθέντων και βέβαια την τεχνητή αναδάσωση όπου η φυσική παρουσιάζει δυσκολίες ή είναι αδύνατη.
Παράλληλα αρχίζουν και οι ανακρίσεις για την ανακάλυψη και δίωξη των εμπρηστών, ενώ η καμένη έκταση βρίσκεται υπό συνεχή έλεγχο για την τήρηση των διατάξεων προστασίας της.
Σε όλη όμως αυτή την προσπάθεια ασφαλώς πολύτιμη είναι η συμμετοχή και γενικά κάθε σχετική βοήθεια από τον καθένα - από όλους.
Προστατεύοντας τα δάση, προστατεύουμε τη ζωή και το μέλλον του τόπου

Νομικές συνέπειες

 Από τη σχετική Νομοθεσία (Ν. 998/79) προβλέπονται όχι μόνο οι υποχρεώσεις για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών (πρόληψη, κατάσβεση κλπ.) αλλά και αυστηρές κυρώσεις για τους παραβάτες όπως είναι:
Με φυλάκιση μέχρι ένα χρόνο τιμωρούνται όσοι ανάβουν ή διατηρούν φωτιά, τοποθετούν ή εγκαταλείπουν εύφλεκτες ύλες, άχρηστα είδη και απορρίμματα, πετούν αναμμένα τσιγάρα, καίνε αγρούς, χορτολίβαδα, ανθρακοκάμινα, ασβεστοκάμινα κλπ. μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις και σε απόσταση μέχρι τριακόσια μέτρα.
Εάν όμως εξ αιτίας αυτών των ενεργειών επακολούθησε πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο χρόνων.
Στην περίπτωση των ανθρακοκαμίνων, ασβεστοκαμίνων και άλλων εγκαταστάσεων, μπορεί να διαταχθεί και δήμευση των προϊόντων, των εργαλείων και μηχανημάτων κλπ.
Με φυλάκιση ενός χρόνου τιμωρούνται όσοι απασχολούν προσωπικό σε εργασίες μέσα ή κοντά σε δάση ή δασικές εκτάσεις και οι οποίοι παραλείπουν να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα εποπτείας και οργάνωσης των εργασιών με αποτέλεσμα να προκληθεί πυρκαγιά (σε δάσος ή δασική έκταση). Με την ίδια ποινή τιμωρούνται και όσοι έχουν υποχρέωση εποπτείας ανήλικων τέκνων (κάτω των 17 ετών) ή ατόμων ακαταλόγιστου ή ελαττωμένης ικανότητας για καταλογισμό, εάν από την παράλειψή τους το πρόσωπο που είναι υπό την εποπτεία τους προκάλεσε πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση.
Oι παραβάτες εκτός από την ποινική δίωξη ευθύνονται και αστικώς σε αποζημίωση κατά τις διατάξεις περί αδικοπραξιών.
Ιδιαίτερα βέβαια για τους εμπρηστές των δασών προβλέπεται φυλάκιση και από τον Ποινικό Κώδικα.
Εκτός από τις περιπτώσεις αυτές που αφορούν τον καθένα υπάρχουν και αρκετές άλλες συγκεκριμένες υποχρεώσεις και προβλεπόμενες σχετικές ποινές που αφορούν οργανισμούς, επιχειρήσεις κλπ. γεγονός που υποχρεώνει όλους να είναι πλήρως ενήμεροι με τις ισχύουσες διατάξεις (π.χ. Ν. 998/79 κλπ.).
Πέραν όμως από τις Νομικές υποχρεώσεις ο καθένας θα πρέπει να βοηθά και να συμμετέχει ενεργά στην προστασία γενικά των δασών από τις πυρκαγιές, συνεργαζόμενος για το σκοπό αυτό με την τοπική Δασική Υπηρεσία.

Χρησιμοποίηση της φωτιάς

 O σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να μάθει να χρησιμοποιεί τη φωτιά επωφελώς:
Να χρησιμοποιεί την φυτική βιομάζα για ενέργεια (θερμική). Επομένως κάθε ανεπιθύμητη φυτική ύλη πρέπει να κόβεται και να μεταφέρεται σε χώρους μετατροπής της σε θερμική ενέργεια (φούρνοι, τζάκια κλπ.).
Να συσσωρεύει οποιαδήποτε φυτική ύλη σε χώρους σήψης για δημιουργία οργανικού λιπάσματος. Η επιτάχυνση της σήψης γίνεται με θρυμματισμό, ανάμιξη με χώμα και υγρασία.
Να παραχώνει με το όργωμα, σε γεωργοδενδροκομικά καλλιεργούμενες εκτάσεις τη λεπτή φυτική ύλη, γιατί βελτιώνεται το έδαφος (αύξηση υδατοχωρητικότητας, αεροχωρητικότητας, οργανικής ουσίας, συσσωματώδους υφής, θρεπτικών αλάτων-ιχνοστοιχείων κλπ.).
Να αποφεύγει την παρασκευή φαγητών και ροφημάτων στο ύπαιθρο, αφού σήμερα είναι εύκολη η παρασκευή τους στο σπίτι, η μεταφορά και διατήρησή τους οπουδήποτε καθώς και η προμήθειά τους σε διατηρημένες μορφές (κονσέρβες).
Η οποιαδήποτε μετάβαση στο ύπαιθρο, δεν μπορεί και δεν πρέπει να έχει σαν σκοπό την απόλαυση επιτόπου παρασκευής φαγητών και ροφημάτων, αλλά εκ διαμέτρου διαφορετικές σκοπιμότητες όπως: εργασία, αλλαγή περιβάλλοντος, ικανοποίησης αναγκών αισθητικών, τέρψης ή αναψυχής, επαφής και γνωριμίας με την φύση, άθλησης (οδοιπορία, κυνήγι κλπ.), φυσιογνωστικής έρευνας, σπουδής και άλλα.
Είναι αξιοσημείωτα τα εξής: στην παλιότερη εποχή ο άνθρωπος δεν έκαιγε τις φυτικές ύλες, αλλά τις χρησιμοποιούσε όπως στις 1, 2 και 3 παραγράφους και μετέφερε το φαγητό του σε παρασκευασμένη ή ξηρά μορφή (Τράσιτο, Ντορβάς, δισάκι κλπ.) και κατά κανόνα ήταν λιτοδίαιτος στις υπαίθριες απασχολήσεις του.
Οι βοσκότοποι και οι βοσκήσιμοι χώροι γενικά όχι μόνο δεν βελτιώνονται με το κάψιμο, αλλά υποβαθμίζονται και τελικά καταστρέφονται. Το κάψιμο των βοσκησίμων εκτάσεων είναι μία κακή και αναχρονιστική συνήθεια που οδηγεί αναπόφευκτα στην ερήμωση και στην φτώχια.
Για την εξαφάνιση κάθε ανεπιθύμητης ύλης ή αντικειμένου η καλύτερη λύση δεν είναι το κάψιμό τους, γιατί μολύνει την ατμόσφαιρα, το έδαφος, τα νερά και πολλές φορές γίνεται αιτία καταστροφικών πυρκαγιών σε δασικές και γεωργικές εκτάσεις, σε γεωργοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και προϊόντα, σε κατοικημένους χώρους, θανατώνοντας συγχρόνως άγρια και οικόσιτα ζώα αλλά και ανθρώπους. Πρέπει να συγκεντρώνονται σε χώρους απορριμμάτων.
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ